De poppenspeler en de duivelin

2009-06-02

Johan de Boose heeft Kroatië, en het land waartoe het voordien behoorde: Joegoslavië, geregeld bezocht, ook in de tijd dat het de geheimtip was van elke paradijszoeker en dat alle culturen van Europa elkaar daar omarmden. Dat arcadische cliché herleeft vandaag, maar op een andere manier. De oorlog van de jaren negentig heeft de slechtgenaaide wonden van Europa laten zien en er opnieuw het mes in gezet. Bovendien was die oorlog een psychologische uitdaging: hoe was het mogelijk dat buren elkaar de hersens inslaan? Kan dit ons ook overkomen?

Kroatië aan de vooravond van Europa

Kroatië is binnenkort de 28ste lidstaat van de EU. Tegelijk is het een van de oudste regio’s van ons continent. Als deel van de Balkan is het ook een historisch kruispunt van diverse beschavingen: de Latijnse, de Slavische en de Ottomaanse.

In De poppenspeler en de duivelin gaat Johan de Boose op zoek naar de idealen en de taboes van Kroatië. Zijn tocht begint in het feeërieke Dubrovnik, in het zuiden, en voert hem langs talloze eilanden en middeleeuwse steden naar Vukovar, in het noordoosten. Hij legt zijn vinger op de nog vrij verse wonden van Europa en luistert naar al wie hij ontmoet. Onderweg graaft hij diep in de geschiedenis van Zuidoost-Europa. Het resultaat is een verhaal over de grenzen van Kroatië en over de relativiteit daarvan. Aandacht voor politieke standpunten is daarbij belangrijk, maar ondergeschikt aan empathie met de onschuldige slachtoffers, hun sentimenten en ressentimenten.

Onder hen bevinden zich de poppenspeler en de duivelin. De poppenspeler staat voor de illusie en het ideaal, maar ook voor de ironie en de geschiedenis. De duivelin is de schendster van taboes en stelt de lastige vragen.

Kroatië is een dankbaar thema om de kracht én de kwetsbaarheid van Europa aan te tonen. Johan de Boose doet dit met liefde, eruditie en kritisch vermogen.