2022-11-30
BRUSSEL - Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond er een immense kunstroof plaats. Vanuit de bezette gebieden versleepten de nazi's kunst naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Voor het eerst wordt dat verhaal voor België verteld. Hoe konden schilderijen van Memling, Van der Weyden, Brueghel, Jordaens en Cranach zomaar het land verlaten? De nazi's haalden woningen leeg, roofden kunst, dwongen eigenaars te verkopen en spendeerden miljoenen rijksmarken op de kunstmarkt.
Na 8 jaar onderzoek legt Geert Sels de puzzelstukken bij elkaar die hij aantrof in archieven in Parijs, Den Haag, Koblenz en de grootste Belgische steden. Met doorgedreven speurwerk brengt hij de trajecten in kaart waarlangs de kunst werd weggehaald. Hij stelt vast dat verzamelaars, handelaars en veilinghuizen zonder veel terughoudendheid meegingen in de kunstverwerving van de nazi's.
Na de oorlog vonden schilderijen uit België hun weg naar het Louvre, Tate Britain, het Getty Museum of de Yale Art Gallery. Nederland, Frankrijk, Duitsland en zelfs Rusland blijken nog altijd kunst te hebben die naar België had moeten terugkeren. Dat maakt het Belgische verhaal tot een internationaal verhaal. Andere werken kwamen wel terug en hangen nu in Belgische musea, maar zonder dat de rechtmatige eigenaars werden opgespoord.
Waarom is dat niet gebeurd? In tegenstelling tot andere landen is België pijnlijk passief gebleven inzake naziroofkunst. Kunst voor das Reich brengt een ongemakkelijke waarheid en is een stresstest voor het overheidsbeleid. Vergeten dossiers komen bloot te liggen en de duistere kant van schilderijen in onze musea wordt belicht.
Impact
Naar aanleiding van dit onderzoek kreeg minister Jan Jambon (in de commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media in het Vlaams parlement) enkele vragen om uitleg roofkunst in Vlaamse musea. (13/12/2022)
€ 9.000 toegekend op 26/03/2021.
ID
FPD/2021/1820Beurs
Fonds Pascal Decroos
BOEK
- Titel: Kunst voor Das Reich
Subtitel: Op zoek naar Naziroofkunst uit België
Auteur: Geert Sels
Uitgever: Lannoo - Tielt
Aantal pagina's: 432
EAN: 9789401428743
Nur-code: Geschiedenis algemeen
Verschijningsdatum: 29/11/2022
Druk: 1
Franse editie
- Titel: Le Trésor de guerres des nazis
Subtitel: Enquête sur le pillage d'art en Belgique
Auteur: Geert Sels
Uitgever: Editions Racine
Aantal pagina's: 448
EAN: 9782390252184
Verschijningsdatum: 24/01/2023
Druk: 1
PRINT/ONLINE
- Ook onze musea bezitten naziroofkunst, De Standaard, 29/11/2022.
IN DE PERS
- Des œuvres spoliées par les Nazis sont encore dans nos musées, La Libre, 29/11/2022.
- Ook onze musea bezitten naziroofkunst, De Standaard Podcast, 29/11/2022.
- Naziroofkunst in Belgische musea: "Overheid zal eindelijk kleur moeten bekennen", VRT De Ochtend, 29/11/2022.
- Belgische roofkunst in Nederlandse musea, NPO Radio 1, 1/12/2022.
- De vijf boeken van de week, VRT NWS, 02/12/2022.
- Wat is er gebeurd met de schilderijen van ‘den gevluchten Israëliet’ ?, De Standaard, 03/12/2022.
- De nazi’s roofden op grote schaal kunst van hun Joodse slachtoffers, Klara Pompidou, 06/12/2022.
- Vragen om uitleg over roofkunst Vlaamse musea, vlaamsparlement.be, 23/12/2022.
- Un jour dans l'Histoire, le trésor de guerre des nazis, RTBF La Première, 06/02/2023.
- Le Journal de 8h, RTBF La Première, 17/02/2023.
- L'Entretien du 18h - Geert Sels, auteur de "Le trésor de guerre des nazis", Radio Judaica, 17/03/2023.Oeuvres spoliées aux Juifs ou pillées en Belgique par les nazis: nouveaux rebondissements, RTBF journal télévisé, 17/02/2023.
- Une enquête sur le pillage d'oeuvres d'art en Belgique, The Times of Israel, 20/02/2023.
- "Le trésor de guerre des nazis", la Belgique sort-elle du déni?, L'Echo.be, 25/02/2023.
- En Belgique aussi, l'art a été pillé par les nazis, La Libre, 15/03/2023.
- Door nazi's geroofde kunst prijkt in Belgische musea, Apache, 06/04/2023.
