2000-09-09

David Van Reybrouck gaat na of en in welke mate Maurice Maeterlinck, de enige Belgische Nobelprijswinnaar letterkunde totnogtoe, zich aan plagiaat bezondigd heeft tijdens het schrijven van zijn 'La Vie des Termites' (1926).

Freelance-journalist David Van Reybrouck deed gedurende meer dan drie maanden intensief archiefonderzoek in België en Zuid-Afrika om de affaire uit te lichten en te duiden.

Toelichting David Van Reybrouck
" Maeterlinck pleegde misschien plagiaat, zo las ik ooit terwijl ik aan mijn doctoraat werkte, maar niemand kon me zeggen hoe of waarom. Hoe kon dat nu? Belgiës enige Nobelprijswinnaar, de esoterische bon-vivant uit Oostakker die wereldwijd aanbeden werd, zou de deontologie aan zijn laars gelapt hebben?
Al een paar jaar liep ik daarom rond met een verlangen. Om dat uit te spitten. Om te zien of het waar was, of hij zijn boek over termieten inderdaad deels gebaseerd had op het werk van een Zuid-Afrikaans amateurbioloog en dichter. Het onderzoek leek me evenwel te groot voor De Morgen waar ik als freelance journalist voor werkte (ik moest er immers voor naar Zuid-Afrika), en te klein voor een academisch onderzoeksproject. Bovendien vond ik het te mooi om het tot de ivoren toren van de wetenschap te beperken.
De goesting was er, de middelen niet. Het kersverse Fonds Pascal Decroos heeft me uiteindelijk de steun gegeven om ermee aan de slag te gaan. Een maand archiefonderzoek in België, een maand in Zuid-Afrika. Mét resultaat. Maeterlinck heeft inderdaad geplagieerd. Hij was te verstandig om een tekst letterlijk over te schrijven, maar het sluitstuk van zijn betoog was onmiskenbaar ontleend aan die onbekende Zuid-Afrikaan. Het werden drie pagina's in de Bijsluiter en een artikel in de dagkrant. Een bijdrage werd gevraagd voor de Annales de la Fondation Maurice Maeterlinck (kwestie van de ivoren toren ook te geven waar het recht op heeft) en een grote uitgeverij heeft belangstelling getoond om de zoektocht naar die plagiaataffaire in boekvorm uit te geven. Dat is veel aandacht als je weet dat Maeterlinck zo goed als vergeten is en dat het ook alweer 75 jaar geleden gebeurde.
Of zo'n Fonds noodzakelijk is? Mijne dames en heren, onderzoeksjournalistiek is een soort archeologie van de actualiteit. Niet de blitse verslaggeving of het rappe interview, maar het moeizame gepeuter dat vaak niets oplevert. Maar als het iets oplevert, als er tussen het gruis en het puin iets opduikt wat de moeite lijkt, is het keer op keer prijs. Een soort graf van Toetanchamon uit het heden krijg je dan. Daarom is het de investering dubbel en dik waard. Niet te verwonderen dat de Vlaamse media zonder meer verrijkt zijn met de oprichting van een fonds voor bijzondere journalistiek. Dat zie je al na een jaar. Dat het Fonds Pascal Decroos daarenboven snel en correct te werk gaat, getuigt van professionalisme. "

De Plaag
Uit dit project groeide een boek 'De Plaag'.

De Plaag van David Van Reybrouck werd in 2002 berkoond met De Debuutprijs en genomineerd voor de Gouden Uil Literatuurprijs 2002.

David Van Reybrouck

David Van Reybrouck (1971) is cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver.
3.520,00 euro (142.000 BEF), toegekend op 26 januari 2000.
ID
FPD/2000/004
Labels

Artikel in krant: zaterdag 9 september 2000 in De Morgen.

BOEK
Titel: De Plaag
Auteur: David Van Reybrouck
Uitgeverij: Manteau
Bindwijze: Paperback
ISBN: 9029070609
Verschenen: 04 april 2002