Beeldvorming en consequenties van een burgeroorlog doorheen het leven van drie Vlaamse priesters.
Pitch: Beeldvorming en consequenties van een burgeroorlog doorheen het leven van drie Vlaamse priesters.
Synopsis: Reconstructie van de burgeroorlog in El Salvador aan de hand van de keuzes gemaakt door drie Vlaamse priesters. Parallelle vertelling vanaf het moment dat de Kerk in de jaren '50 en '60 na het II Vaticaans Concilie priesters op missie zond. In Vlaanderen komt een beweging op gang om te missioneren in Latijns-Amerika. De rol van de Internationale Christen-democratie om partijen in Latijns-Amerika op te zetten dient hier niet alleen om de Noord- Zuid problematiek uit te beelden, maar tevens om de politieke context van de priesters uit te diepen. Rode lijn van het verhaal is hoe mensen reageren op een extreme situatie vertrekkend van hun achtergronden en waar dit toe leiden kan.
Naast een korte historische inleiding van de sociale onlusten in Centraal-Amerika worden ook de verschillende achtergronden van priesters besproken. Hun roeping en idealisme worden verbonden aan de politieke en sociale gebeurtenissen van die tijd. Geleidelijk aan worden stellingen ingenomen naarmate de situatie escaleert. Hierin zullen de karakters van de drie priesters steeds duidelijker naar voren komen en hun werk en missie verkrijgt langzamerhand een verschillende wending. De politieke druk weegt steeds meer en meer en de manoeuvreermogelijkheden worden steeds kleiner.
Sleutelmoment vormt de tijd rond de moord op aartsbisschop A. Romero en diens begrafenis in 1980. De polarisatie die zich toen van heel het land meester maakt wordt van dan af scherp uitgebeeld door de drie Vlamingen: R. Ponseele gaat naar de bezette gebieden van de guerrilla (wat als politiek links werd vertaald), E. Alliet blijft in de hoofdstad en kiest ogenschijnlijk voor status-quo (rechts) en J. Deplancke (intellectueel) komt na een kort bezoek aan België El Salvador niet meer binnen en verblijft in 'ballingschap' in Westende tot hij er enige tijd later sterft. De mogelijkheid om de overlevende priesters naar hun beweegredenen te ondervragen past in een globalere analyse: de derde wereldlanden blijven een speelbal van de eerste wereld. Intrigerend is het opportunisme die ontstond na de vredesakkoorden, en dit in beide kampen: dit is het portret van een herstellend land. Doorheen de hele documentaire wordt Jan Deplancke aangehaald aan de hand van zijn dagboeken.
Achtergrondinformatie:
Veel van de Salvadoraanse jongeren die toen in de belangrijkste universiteit gevormd werden en die later belangrijke actoren zouden worden van het conflict werden door de drie priesters 'gescout'. Dit blijkt over heel Latijns-Amerika het geval te zijn geweest. Leiderfiguren werden reeds uit de middelbare scholen geselecteerd en tot en met hun hogere studies begeleid. Onder het mom van 'ontwikkelingshulp' werd dit educatief programma later politieker ingevuld met universitaire beurzen die steevast naar grote katholieke instellingen gingen (zoals de K.U.L.), maar ook naar studiecentra van Latijns-Amerikaanse landen waar de Christen Democratie aan de macht was in die tijd (Venezuela, Chili).
Het politiek project vanuit katholieke middens leek duidelijk; ruimte wegnemen van het communisme. Maar het draaide slecht uit: veel van de studenten uit die tijd raakten verstrengeld in een situatie waar er geen nuances mogelijk waren. De sociale realiteit van het moment, de gewelddadige onderdrukking en de tijdsgeest van de jongeren waren allemaal factoren die men moeilijk onder controle kon krijgen. Wat begon als een bewustwording radicaliseerde tot ontzetting van de priesters in een doos van Pandora. Meer dan één van al deze jongeren werden verzetsleiders. De berichtgeving van toen moet een beeld geven van de polarisatie in die tijd.
Deze documentaire (52 min) werd niet geproduceerd.