MOL - In Het verhaal van Vlaanderen of de Vlaamse canon werd er niet over gepiept, maar maar recent onderzoek toont aan dat we diep in onze genen oosterlingen zijn. We stammen voor een groot deel af van steppevolkeren die vijfduizend jaar geleden Europa binnentrokken.
De archeologie beleeft momenteel een revolutie. Sinds ook uit eeuwenoude botten DNA kan worden gehaald en de genetische code ervan kan worden uitgelezen, is er een nieuw venster geopend om de vroege menselijke geschiedenis te bestuderen. Het onderzoek naar oud DNA brengt die geschiedenis weer wat meer tot leven, zeker voor periodes waarover nog relatief weinig is geweten.
Neem de klokbekercultuur. Deze cultuur vormde in het derde millennium voor Christus, tijdens het late neolithicum, zowaar een pan-Europese cultuur. Een unicum voor die tijd: de klokbekercultuur strekte zich uit van Scandinavië tot het Iberisch Schiereiland, van de Britse eilanden tot diep in Oost-Europa.
De cultuur was nog om een andere reden bijzonder. Bij klokbekermensen kwam immers voor het eerst het DNA-profiel van de moderne Noordwest-Europeaan, en dus ook van de moderne Vlaming en Belg, tot stand. Het derde millennium voor Christus was zo bepalend voor onze afstamming. Dankzij het oud-DNA-onderzoek kunnen we die afstamming nu in kaart brengen, en kunnen we achterhalen waar ze vandaan komt. Het onderzoek voert ons naar de steppevlakten in het huidige Oekraïne en Rusland.
Maar dit onderzoek roept ook heftige discussies op, in de eerste plaats tussen genetici en archeologen. Beide groepen wetenschappers houden er professioneel andere mores op na. Wanneer ze dan eenzelfde onderwerp of thema bestuderen, durft het al eens te botsen. Of hoe de revolutie van het oud-DNA-onderzoek niet alleen het stof van de late steentijd blaast, maar tegelijk spoken uit een veel recenter donker verleden oproept.
Photo © Klaus-Dietmar Gabbert/Getty Images
PRINT/ONLINE
- DNA-onderzoek toont: we zijn allemaal kinderen van de steppe - De Standaard Weekblad (p.26-29), 05/08/2023
