2007-12-21

Commerciële belangen en winstmotieven bedreigen de journalistiek.

(BRUSSEL, 2112/2007) -- “Journalisten en hoofdredacteurs mogen wel streven naar een ethisch correcte journalistiek, wanneer mediadirecties commercieel voordeel zien in het afglijden naar sensatiejournalistiek (...), kan de Raad daar weinig aan veranderen.” Eén van de enkele bedreigingen voor de Raad uit het onderzoek van de Universiteit Gent, vakgroep Communicatiewetenschappen door Dirk Voorhoof en Ann Braeckman. De Raad voor de Journalistiek bestaat vijf jaar. Het onderzoek schetst de context.

Dirk Voorhoof verduidelijkt: "Een context die meteen ook bewijst hoe belangrijk het is dat de journalistieke sector over een forum beschikt waar deze discussie over de journalistieke ethiek kan gevoerd worden en waar ook de klagers kunnen aankloppen om uiting te geven over hun persoonlijk ongenoegen, groot of  klein, ten opzichte van bepaalde journalistieke handelwijzen."

“Het zijn boeiende, maar ook woelige tijden voor de politiek én voor de journalistiek in dit land. Een land waarin de voormalige Vlaamse Minister-president Yves Leterme de Franstalige openbare omroep RTBF vergelijkt met de Rwandese haatzender Radio Mille Collines. De rechtbank te Brugge veroordeeldt senator Jean-Marie Dedecker voor een aantal uitspraken op Actua-TV over dopinggebruik in de wielersport. En schouder aan schouder trekken het Vlaams Belang en de Liga voor de Mensrechten naar het Grondwettelijk Hof om de vernietiging te eisen van een reeks bepalingen uit de recent gewijzigde antiracismewet, omdat deze wet de bijl zou zetten in de vrijheid van het politieke debat. Niet enkel rechters en politici worstelen met de vraag waar zich de limieten bevinden van de expressievrijheid of de vrijheid van meningsuiting. Sterker zelfs, een sector waar die grenzen nog vager en onduidelijker zijn is die van de journalistiek. Was het journalistiek verantwoord om de koninklijke nota van Jean-Luc Dehaene met het beruchte zinnetje “Quid NV-A?” via foto-shopping uit te vergroten? Ja dus. Kan het eigenlijk wel dat een weekblad, TV-Familie, blootfoto’s uit de privé-sfeer publiceert van een televisiepresentatrice? Volgens een bevriend weekblad was dit er duidelijk over, al lijkt de verontwaardiging op de cover van Dag Allemaal minstens wat dubbelzinnig. "

Uit het onderzoek dat de Raad voor de journalistiek liet uitvoeren komt het volgende aan bod: lost de Raad de verwachtingen in? Komt de Raad tegemoet aan de doelstellingen die dit orgaan van zelfregulering in de journalistiek zichzelf heeft opgelegd? Dirk Voorhoof richtte zich vooral op de werking en de beslissingen van de Raad. Ann Braeckman deed een bevraging bij zowel de hoofdredacteurs als bij de klagers.

Zie F. VOETS en D. VOORHOOF (eds.), Vijf jaar Raad. Een balans, Brussel, 2007. Voor meer informatie, ga naar www.rvdj.be
Zie D. VOORHOOF “Vijf jaar Raad voor de Journalistiek” De Juristenkrant 2007/160
 

Wat doet de Raad voor de Journalistiek?

(Bron: Dirk Voorhoof)

De Raad voor de Journalistiek doet uitspraak over een journalistieke handelwijze en toetst die aan de regels van de beroepsethiek. Die regels zijn neergeschreven in een aantal ethische codes. De verzoeker krijgt van de Raad voor de Journalistiek een gezaghebbend oordeel over de journalistieke handelwijze waarover hij klacht heeft ingediend. De Raad voor de Journalistiek wil daarmee de discussie over de journalistieke ethiek binnen het beroep stimuleren en het publiek vertrouwen geven in de geloofwaardigheid van de journalistiek.

De Raad behandelt klachten in verband met journalistieke praktijken en -handelwijzen, los van het beroepsstatuut, los van het sociaal statuut en ongeacht het medium waarvoor de journalist werkt. Naast het beoordelen van journalistieke handelwijzen (op verzoek, op klacht of op eigen initiatief) is aan de Raad ook de taak meegegeven om beroepsethische richtlijnen voor journalistieke gedragingen uit te werken.

Drie drempels: persoonlijk belang, termijn van 30 dagen en enkel ‘Vlaamse media’

Voor de klachtenbehandeling is er wel een belangrijke drempel: de verzoeker/klager moet immers een voldoende belang, een “persoonlijk belang” hebben. Er is ook een beperking in de tijd: klachten moeten ingediend worden uiterlijk dertig dagen vanaf het tijdstip van publicatie, uitzending of vanaf de gewraakte handelwijze. De Raad doet enkel aan bemiddeling en klachtenbehandeling naar aanleiding van journalistieke handelwijzen door een journalist of een redactie van Nederlandstalige media in België.

Geen sancties, geen schadevergoedingen. Wel de openbaarheid van de beslissing

In de dossiers die de Raad behandelt na klacht, volstaat de Raad met de gemotiveerde vaststelling of al dan niet sprake is van een inbreuk op de journalistieke deontologie. De Raad is niet bevoegd om enige vorm van maatregel of tuchtsanctie op te leggen of een schadevergoeding toe te kennen. De beslissingen zijn openbaar gemaakt op www.rvdj.be

 

FPD op DOCVILLE

2024-03-06

LEUVEN - Op de 20e editie van DOCVILLE gaan er verschillende documentaires die tot stand kwamen met de steun van Fonds Pascal Decroos in (avant)-première. Het festival loopt van 20 tot en met 28 maart 2024 en vindt plaats in verschillende cinema's in Leuven.