(BRUSSEL - 29/02/2008) -- Blister, het maandblad gesteund door Media Marketing, wijdde zijn februarinummer aan ‘nieuwsgierigheid’. Het blad vroeg mensen uit de communicatiesector naar hun visie . Ides Debruyne van het Fonds Pascal Decroos stelt enkele kritische vragen zoals: "Komt de informatie die media selecteren, ook effectef tegemoet aan de behoefte van de nieuwsgierige mediaconsument?"
NIEUWSGIERIGHEID
Mensen kijken uit nieuwsgierigheid naar het televisiejournaal, luisteren naar een radioverslag of lezen een krant of tijdschrift om een paar klassieke media te noemen. Ze hopen er iets uit te leren en inzicht te verwerven in deze fascinerende tijden van globalisering, schaalvergroting en almaar complexere structuren. Sommige media beloven zelfs letterlijk in hun baseline op die nieuwsgierigheid in te spelen: “Oordeel nooit voor woensdag”, “Onverantwoord interessant”, “Een open geest beleeft meer”, ...
Maar komt de informatie die media selecteren, ook effectief tegemoet aan de behoefte van de nieuwsgierige mediaconsument? Leveren journalisten de informatie waarnaar het publiek op zoek is? Stelt de journalistiek dezelfde vragen als haar publiek?
Welk soort nieuwsgierigheid?
Uiteraard zijn journalisten nieuwsgierige ‘nieuwsgieren’, steeds speurend naar raw meat. Een gedreven journalist brengt onderwerpen die inslaan, het liefst als een bom. En als het even kan, levert hij topics die nergens anders te rapen vallen. Zo’n scoops prikkelen het publiek. Ze brengen feiten die zonder de inspanning van de journalist nooit nieuws zouden zijn geweest. Ze spruiten veelal voort uit gedegen kwalitatief en/of kwantitatief onderzoek. Onderzoeksjournalistiek hoeft niet altijd te onthullen. Ze kan bijvoorbeeld evengoed de analyse van een periode, een verschijnsel of trend bevatten. Hoe is het gesteld met de eengemaakte politie? Waar is de zure regen gebleven?
Voorlopig jaagt de Belgische journalist nog liever op een sterke quote dan dat hij zijn ‘prooi’ een uitgekiende vraag voor zijn voeten gooit. In onze media vallen politici eerder over hun woorden dan over hun daden.
Openbare documenten
Ook openbare documenten vormen een mogelijke basis voor onderzoek. Is de gemeentelijke vrijwillige brandweer wel in staat je huis te blussen met het beschikbare materiaal? Zijn de maatregelen van het bestuur om de dodelijkste verkeerspunten in je dorp aan te pakken, wel effectief? De Wet op de openbaarheid van bestuur (WOB) geeft journalisten en ook burgers de kans allerlei documenten zoals inspectierapporten, briefwisseling en dergelijke bij de overheid op te vragen en in te kijken. Een nieuwsgierige journalist kan hiermee onnoemelijk veel te weten komen.
Totnogtoe maken journalisten nauwelijks of geen gebruik van openbaarheidregelgeving. Een onbestaande traditie binnen de journalistiek, een jonge wetgeving en een gebrek aan kennis van de WOB vormen de voornaamste oorzaken. Onlangs lanceerde het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek een website (http://www.wobbing.be), waarmee het hoopt die kennisgap te verhelpen en het gebruik van de openbaarheidregelgeving in de pers te promoten.
"ZO'N SCOOPS PRIKKELEN HET PUBLIEK."
Macht is sexy
Herfst 2007. Terwijl de camera’s naar Hertoginnedal waren gericht, tekenden Verhofstadt en De Gucht het Verdrag van Lissabon. De federale staat België verloor daarbij een stuk van haar macht ondermeer op buitenlands beleid. De Europese Unie beslist over meer dan 80% van de nationale en regionale wetgeving. Daar zit de werkelijke macht. Heel wat mensen zijn nieuwsgierig naar dit politiek niveau in volle ontwikkeling, maar veel Belgische media tonen er geen greintje belangstelling voor. Omdat het publiek zich alleen in Europees voetbal zou interesseren. Omdat de Europese politiek niet ‘sexy’ zou zijn.
Nochtans ligt de EU bezaaid met ‘raw meat’. Maar waar zit dan de ‘watchdog’ die media pretenderen te zijn? En welk krachtig mechanisme dwingt een beroepsgroep, van nature nieuwsgierig naar alles wat ruikt naar macht, de andere kant uit te kijken? Dat wil ik wel eens weten.
Ides Debruyne
Directeur Fonds Pascal Decroos
