BRUSSEL - Het verdwijnen van lokale titels, regionale redacties die moeten inkrimpen; het einde van het regionale nieuws wordt steeds vaker aangekondigd. Maar is de toekomst echt zo slecht? Over die vraag boog zich een deskundig panel, tijdens Mediacafé #14.
Donderdagavond 3 oktober organiseerden de VVOJ, deBuren, het Fonds Pascal Decroos en Mediakritiek al voor de veertiende keer een Mediacafé. Onderwerp dit keer was de toekomst van de regionale journalistiek. Onder de bekwame leiding van vrt-journaliste Trui De Maré gingen Jana Wuyts, chef regio bij Het Laatste Nieuws, Robert Esselinckx, hoofdredacteur van Tv Brussel, en Jan Bierhoff, coördinator van het Programma Regionale Samenwerking van het Nederlandse Stimuleringsfonds voor de Pers, in gesprek. Plaats van afspraak was het huis van deBuren.
Jana Wuyts was er snel bij om de titel te ontkrachten. In tegenstelling tot de heersende gedachte dat het met de regionale journalistiek slecht gaat, heeft Het Laatste Nieuws de laatste jaren het aantal regionale edities immers niet verlaagd, maar juist verhoogd. Er kwamen twee edities bij. Jan Bierhoff treedt haar bij, maar wijst meteen op een onderscheid dat zeer duidelijk gemaakt moet worden, m.n. dat tussen regionale media en regionale journalistiek. “Voor de regionale media is de toekomst, alleszins in Nederland, zeer somber. Maar daar staat tegenover dat we wat de regionale journalistiek betreft blijvend positief kunnen zijn. Als mensen hebben wij belangstelling voor wat er rondom ons, in onze regio gebeurt, en dat zal altijd zo blijven.”
Springplank
Er wordt vaak gezegd dat de regionale redactie de eerste halte is van een journalistieke carrière. Volgens Jana Wuyts is de regionale redactie zeker een tuin waar je als beginnende journalist het vak prima kan leren. Alleen lijken jonge journalisten daar vandaag maar weinig oog voor te hebben. Voor de (schaarse) vacatures bij De Morgen loopt het aantal sollicitanten in de honderden, wanneer Het Laatste Nieuws iemand nieuw zoekt voor de regio, dan zijn de aantallen veel bescheidener.
Een tuin waar je het vak prima kan leren. Maar betekent dat dan niet dat journalisten koste wat het kost willen ‘opklimmen’ naar de nationale redactie? Kan je mensen op een regionale redactie gemotiveerd houden om te blijven? Robert Esselinckx: “Voor tv is dat probleem misschien iets minder prangend, omdat je als tv-journalist veel verschillende dingen moet doen. Verslag uitbrengen, maar ook monteren bijvoorbeeld, en dat is wel een aantrekkelijke factor. Er zijn uiteraard altijd journalisten die de regionale redactie gebruiken als springplank, maar dat is ook oké.”
Cafébaas
Een onderzoek naar de regionale omroepen in Vlaanderen in opdracht van minister Lieten toont aan dat het kijkerspubliek van bv. de journaals steeds meer uit senioren bestaat. Daarom gaan in Brussel verschillende regionale nieuwsplatforms samenwerken. Tv Brussel, het online platform brusselnieuws, de radio en het weekblad Brussel Deze Week. Robert Esselinckx is van de overtuiging dat jongeren wel degelijk nog geïnteresseerd zijn in regionale verhalen, ze willen enkel niet meer gebonden zijn aan die ‘oude’ vormen van nieuwsverschaffing.
Jana Wuyts beaamt: “Goede regionale verhalen zullen worden blijven gelezen en bekeken. Dat is ook waar we op inzetten bij het aanwerven van nieuwe journalisten. Zeker op de regio is het vooral belangrijk dat je nieuws kan zien. Goed kunnen schrijven is in feite minder belangrijk, dat is een ambacht dat je al doende wel zult leren. Maar weten waar nieuws zit, dat is een talent dat je moet hebben. Veel beginnende journalisten kijken eerst naar het web om hun verhalen te vinden: persberichten, communicaties, etc. Maar dat zijn natuurlijk alle dingen die andere kranten en nieuws outlets ook al hebben. Neen, nieuws, zeker regionaal nieuws, vind je op straat. Als regiojournalist moet je zorgen dat je bevriend bent met minstens drie cafébazen uit je buurt. En veel vaker dan je denkt gebeurt het dan dat een sterk regionaal verhaal uiteindelijk de nationale media haalt. Kijk naar het verhaal van Navid Sharifi dat deze week de media domineerde. Dat is echt iets dat uit de regioredactie naar boven is gekomen.”
Gidsland
Trui De Maré stuurt het gesprek naar de verschillen tussen Vlaanderen en Nederland en wat ze misschien van elkaar kunnen leren. Is het nog steeds Nederland gidsland? Jan Bierhoff: “Als ik het zo hoor, gaat het in Vlaanderen nog erg goed met de regionale media in vergelijking met Nederland, waar het grootste deel van de regionale journalistiek louter doorgeefwerk schijnt te zijn. Maar zoals ik al zei, moeten we het onderscheid maken tussen media en journalistiek. Want stilaan komen er mooie regionale journalistieke projecten naar boven in Nederland, die de gaten die de traditionele media laten, overtuigend opvullen. Een mooi nieuw initiatief is bijvoorbeeld dichtbij.nl. Dat is één website waar je als bezoeker je postcode ingeeft en dan al het nieuws over jouw regio voorgeschoteld krijgt. Het werkt met verschillende verspreide kleine regionale redacties van twee of drie journalisten, die allemaal één groot centraal servicepunt hebben om de administratie en dergelijke te regelen. Dichtbij.nl was iets dat echt van onderuit kwam, een grassroots initiatief. Het bestaat ondertussen drie jaar, en dat is een mooi lichtpunt.”
Bierhoff is via het Stimuleringsfonds voor de Pers ook bezig met het oprichten van regionale mediacentra. Dat zouden plekken moeten worden die op basis van nieuw afgebakende, sociaal-economisch en cultureel samenhangende regio’s over Nederland verspreid staan waar al het nieuws van de regio in kwestie gebundeld wordt. Niet enkel journalisten zouden de inhoud van dat regionale nieuws voorzien, maar ook andere instanties zoals gemeentebesturen, actiegroepen en ondernemers uit de regio. Op de vraag wie dan de waakhond zal zijn die erop toeziet dat het regionale nieuws op die manier geen propagandamachine wordt, wijst Bierhoff naar de meewerkende journalisten, die een oogje in het zeil houden, maar vooral naar de consument, die volgens Bierhoff kritisch genoeg zal zijn.
Tot slot haalt Bierhoff nog de zogenoemde hyperlocals aan, de “cowboys van de regionale journalistiek. Dat zijn vaak ongetrainde journalisten, die echter wel witte plekken zagen in de nieuwsvoorziening van de klassieke media. Hun grote sterkte is dat ze voeling hebben met jongeren, in tegenstelling tot regionale omroepen en kranten, die haast uitsluitend een seniorenpubliek aanspreken. Ze leggen ook veel meer vertrouwen in hun publiek: zijn toegankelijker voor bijdragen van derden, gaan ervan uit dat hun publiek kritisch genoeg is. En hun aanpak werkt.”
Uit Bierhoffs verhaal concludeert Jana Wuyts dat Vlaanderen op dat vlak in een zeer andere situatie zit dan Nederland. “Van zulke initiatieven en zo’n afbrokkeling van de traditionele media is er hier veel minder sprake. Al zijn we hier toch ook van drie grote mediagroepen naar twee gegaan, dus de crisis noopt ook ons tot creatieve oplossingen…”
Robert Esselinckx besluit de avond: “Die verschillen tussen Vlaanderen en Nederland zijn zo slecht nog niet; je leert er altijd iets van bij. Wat niet is, kan nog komen… Media zullen concurrentieel blijven en zullen dus altijd attent moeten zijn. Wat ik meeneem van vanavond is in elk geval dat er ondanks de veranderingen in het regionale medialandschap bij het publiek zeker nog aandacht is voor regionaal nieuws. Je moet gewoon kwaliteit brengen. De goeie verhalen.”
Door Rafael Njotea
