(BRUSSEL, 08/05/2008) -- Er is goed nieuws en er is slecht nieuws. “Journalisten zijn zich bewust van de invloed die zij uitoefenen op de beeldvorming over etnisch-culturele minderheden in de media. Maar ze rekenen het niet tot hun taak om daar ook werkelijk iets aan te veranderen. Van positieve discriminatie gruwen ze al helemaal.” Dat is de uitkomst van een onderzoek van Xenoclipse, een Europees project van de Universiteit Gent. De vorsers peilden naar de journalistieke praktijk in – en dus niet over – de multiculturele samenleving. TrefMedia bekeek enkele opmerkelijke onderzoeksresultaten. (Bron: TrefMedia)
Maar eerste een pluim. Dit onderzoek is pionierswerk. Tot nog toe was vooral aandacht besteed aan de output en bleef het productieproces onderbelicht. Factoren als nieuwsgaring, redactionele lijn, bronnen en netwerken beïnvloeden de beeldvorming die media genereren over onder meer etnische groepen. Tegelijkertijd zijn het factoren die zich maar moeizaam laten in kaart brengen. Dat de Gentse communicatiewetenschappers zich hieraan wagen, pleit voor hen. Voor dit onderzoek werden 5 journalisten/eindredacteuren gevolgd. Enige voorzichtigheid bij de conclusies is dus vereist. De resultaten bevestigen wel eerdere bevindingen van het Minderhedenforum. In het beste geval kennen journalisten de kritiek over het vertekende beeld dat hun kranten en televisiezenders ophangen van etnisch-culturele minderheden maar voelen ze zich machteloos om er iets aan te doen. Die machteloosheid is paradoxaal. Journalisten zijn immers niet almachtig, ze zijn ‘slechts’ radar van een grote, geoliede machine. Maar zij zijn ook degenen die onderwerpen en bronnen selecteren (of niet selecteren). Deze voorstelling van de mogelijkheden van journalisten geeft echter slechts een deel van het verhaal. Er is meer aan de hand. Zo kunnen journalisten het niet verhelpen dat ze nog nauwelijks specialisten zijn. Etnisch-culturele diversiteit zou nochtans beter wel een specialisme zijn. Het gaat immers over zeer complexe materies . Nu wordt dit dossier verslaan door verschillende, veelal beginnende, journalisten. Meer specialismen zou ook een andere journalistiek betekenen, die minder surft van incident tot incident, zoals nu het geval is. Feiten zouden niet langer onterecht disproportioneel veel aandacht krijgen, maar op hun soortelijk gewicht beoordeeld worden. Journalisten kunnen dan meer weerwerk bieden tegen onzin uitkramende populisten. Utopisch? Helemaal niet, het is een kwestie van keuzes. Of zoals een voormalig VRT gediende me onlangs influisterde: “De talenten en vaardigheden van journalisten blijven momenteel onbenut en dat is schrijnend.” Terug naar het onderzoek. De ondervraagde journalisten menen dat zij een brugfunctie uitoefenen tussen allochtonen en autochtonen. Jammer genoeg laat de studie in het ongewisse over de manier waarop zij die brugfunctie concreet vertalen in werk. Daar zouden we graag veel meer over vernemen. Want redacties moeten zich geen illusies maken: de huidige berichtgeving over etnisch-culturele minderheden komt de maatschappelijke participatie van deze groepen niet ten goede. Katleen De Ridder, TrefMedia: 08/05/2008
