Virussen als medicijn

Werkend aan een nieuw boek over antibioticaresistentie en de zoektocht naar oplossingen daarvoor, merkte Rinke van den Brink dat de wetenschappelijke belangstelling voor de medische toepassing van bacteriofagen snel toeneemt. Hij besloot aan die ontwikkeling een boek te wijden.

Bacteriofagen of fagen zijn kleine virussen die bacteriën kunnen doden. Niet elke bacterie, maar heel specifiek de bacterie of het subtype daarvan waar ze evolutionair bijpassen. Sinds het begin van het leven op aarde zijn bacteriën en bacteriofagen met elkaar in een wedloop verwikkeld. De fagen proberen de bacteriën te doden, de bacteriën pogen zichzelf resistent te maken tegen de fagen die op hun beurt de bacteriële verdedigingsmechanismes trachten te omzeilen.

Eind 19e eeuw werd voor het eerst het heilzame effect geconstateerd van wat zo’n twintig jaar later bacteriofagen ging heten en waarvan nog weer ruim twintig jaar later pas bleek dat het kleine virussen waren. Bacteriofagen maakten opgang in Oost-Europese landen, met name in Georgië en Rusland, toen beide deel van de Sovjet-Unie. Veel belangrijke wetenschappers die onderzoek naar fagen deden overleefden de terreur van Stalin en Beria, de chef van zijn geheime dienst, niet.

In de Tweede Wereldoorlog waren bacteriofagen van groot belang voor het Rode Leger dat niet over penicilline beschikte. In het Westen doofde de belangstelling ervoor goeddeels uit door de ontwikkeling van penicilline en later vele andere antibiotica. Ook de Koude Oorlog was daar niet vreemd aan. Pas in deze eeuw, kregen de paar volhouders uit het naoorlogse tijdperk, gedreven opvolgers die bacteriofagen en hun medische toepassing weer op de kaart hebben gezet. Belgische artsen en onderzoekers hebben daarbij een hoofdrol gespeeld en doen dat nog steeds.

Vanaf dinsdag 10 september 2024 ligt het boek Virussen als medicijn. Bacteriofagen als wapen tegen infecties en antibioticaresistentie van Rinke van den Brink in de boekhandel. 

Meer info: singeluitgeverijen.nl