2013-10-28

De idee dat elektronisch afval achteloos gedumpt wordt in de uithoeken van de gemondialiseerde wereld, is achterhaald. Iedereen wil de materialen uit onze oude computers en televisies halen, ook de EU. Arthur Debruyne en Sam Sermon gingen op onderzoek naar illegale uitvoer, e-wasterecyclage in Kenia en België, en de ingebouwde veroudering die elektro een alsmaar kortere levensduur toebedeelt.

De uitvoer van tweedehands elektro vanuit België naar Afrika gaat vaak hand in hand - in de perceptie althans - met grootschalige illegale dumping van schadelijk e-schroot. Toch is er veel meer hergebruik en herstel van onze afgedankte elektro dan achteloze dumping.

Daarnaast vertrekt er inmiddels heel wat e-schroot naar Azië, met name China. De handhaving begint de netwerken van afvaltraders in kaart te brengen, maar staat voor aanzienlijke hindernissen. Voor heel wat uitvoer is het lang niet altijd even duidelijk wat precies illegaal is.

In Kenia en enkele andere Afrikaanse landen timmert de Belgische ngo WorldLoop aan het begin van een degelijke recyclage-industrie, in samenwerking met lokale recyclagebedrijfjes. In ontwikkelende landen is er nog geen sprake van een terugname-systeem voor schadelijk afval zoals in België: de markt bepaalt welke materialen 'informeel' gerecycleerd worden, dan wel gedumpt.

De Europese recyclage-industrie maakt zich ondertussen zorgen om de toevoer van elektronisch afval: er is overcapaciteit en bovendien lekt er te veel naar buiten de EU. Toch gaat ook binnen Europa nog heel wat materiaal verloren. Indium, een metaal dat gebruikt wordt in LCD-schermen, wordt in die vorm niet gerecycleerd. Indium is kostbaar, maar (nog) niet kostbaar genoeg.

Elektronisch afval is vandaag een van de snelst groeiende afvalstromen. Van 2000 tot vandaag is het aantal toestellen dat we jaarlijks bij het vuilnis zetten verdubbeld. De levensduur van huishoudapparaten is door de jaren heen dan ook korter geworden. Zowel op politiek als op maatschappelijk gebied ontstaat reactie.

Arthur Debruyne

Arthur Debruyne (1986) publiceerde als reizend journalist verhalen voornamelijk over mensenrechten en migratie.

Sam Sermon

Sam Sermon (°1986) is freelance filmmonteur. Hij werkt mee aan kort- en langspeelfilms.
€ 2.500 toegekend op 29/04/2013.
ID
FPD/2013/1011
Labels
Links

MAGAZINE

'Het tweede leven van uw afval' (MO*, november 2013)

ONLINE

'Dossier e-waste' (www.mo.be)