REYKJAVIK - “Niemand zal op straat belanden,” zegt Thorir Hall beslist. Hij werkt voor het Rode Kruis. “In IJsland is op straat slapen géén optie.” Het is een mooie dag vandaag. Buiten vriest het min vier. In het centrum van Reykjavik heeft de hulporganisatie net een nieuw noodopvangcentrum geopend.
Afgelopen jaar vroegen zo’n 4000 vluchtelingen asiel aan in het land. Het lijkt belachelijk weinig als je het vergelijkt met landen als Griekenland, Libanon of zelfs België, maar voor IJsland is het 70 keer meer dan tien jaar geleden. “Huisvesting vinden voor iedereen is nu de grootste uitdaging,” zegt Thorir nog. Het eiland is drie en half keer zo groot als België, maar er wonen dertig keer minder mensen. Journalisten Majd Khalifeh en Roel Nollet reizen naar IJsland om de toename van de vluchtelingen te documenteren.
Wanneer de oorlog in Oekraïne uitbreekt is het voor Anastasia meteen duidelijk. “Voor mij is IJsland een mirakel,” zegt ze. Ze heeft net een school witsnuitdolfijnen gezien en haar zoon Gleb is zichtbaar onder de indruk. “Niemand begrijpt waarom ik hier naartoe wilde. Waarom niet naar Duitsland of naar Portugal, vragen ze? Ik weet het zelf niet goed, maar ik voel me sterk hier.”
“Veel mensen denken dat dit een bevroren land is, maar eigenlijk valt dat best mee,” vindt Kinan. De Syrische vluchteling woont hier nu vijf jaar. “De winters kunnen wel hard zijn, maar je ziet hier dingen die je nergens anders ter wereld vindt. En de IJslanders zijn ontzettend open en gastvrij. “Vluchtelingen die geen kans maken in België of in Duitsland, die krijgen hier soms wél een verblijfsvergunning.”
“IJsland is een economische wonder,” zegt Nicole Lee Mosty. Ze werkt voor het IJslandse Agentschap voor Integratie. We hebben hier al zo diep in de schulden gezeten, dat we dachten dat we er in geen honderd jaar meer zouden uitraken. Maar kijk: het lukt ons toch. We vangen mensen op om humanitaire redenen, maar dat de arbeidsmarkt hier zo open is, helpt wel om mensen ervan te overtuigen dat die humanitaire opvang nodig is.” Sinds IJsland immigranten en vluchtelingen toegang gaf tot haar grondgebied, kent het een economische groei van vier procent per jaar. Om die toename aan te houden, hebben ze 2000 extra mensen per jaar nodig.
In “Noorderlicht, aan het einde van de tunnel” ontmoeten Roel en Majd vluchtelingen uit Oekraïne en het Midden-Oosten die in IJsland een nieuw leven proberen op te bouwen. Niet evident als je je aan de rand van de noordpool bevindt. Of toch?
DOCUMENTAIRE
- Vranckx, VRT Max, 18/02/2023.
